ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ

Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2008

ΟΙ ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΕΣ ΣΤΗ ΝΑΟΥΣΑ ΤΟΥ «ΠΟΥΠΟΥΛΟΥ» ΚΑΙ ΤΟΥ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ» ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ.




Στις αρχές του 20ου αιώνα η Νάουσα είχε 12.000 κατοίκους, από τους οποίους οι 1500 ήσαν Οθωμανοί. Η γεωργία, το εμπόριο και η βιομηχανία βρίσκονταν στα χέρια των Ελλήνων. Η ανάπτυξη της βιοτεχνίας και του εμπορίου επιτάχυνε τις εξαγωγές στις χώρες της Βαλκανικής και της νοτίου Ελλάδος και οδήγησε την πόλη σταδιακά σε ανοδική πορεία. Το 1874 ιδρύεται το πρώτο βιομηχανικό εργοστάσιο και σύντομα ακολουθούν και άλλα. Διαμορφώνεται ο θεσμός του δημάρχου και από το 1857 η Νάουσα ψηφίζει τους πρώτους δημάρχους. Παράλληλα με την οικονομική ανάπτυξη της πόλης έχουμε μια εξίσου μεγάλη πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη. Το 1910 λειτουργούσαν στη Νάουσα τρία ελληνικά σχολεία αρρεναγωγείο με οκτώ τάξεις, παρθεναγωγείο με πέντε τάξεις με συνολικό αριθμό 800 μαθητών, όπως και νηπιαγωγείο με 300 παιδιά και 4 νηπιαγωγούς.
Το 1903, η Νάουσα πολιτικά ήταν χωρισμένη σε δύο παρατάξεις, που διατηρούσαν , χωριστές εκκλησίες, χωριστές φιλαρμονικές
Κυρίαρχη προσωπικότητα της εποχής ο Κων/νος Χατζημαλούσης, είχε οργανώσει τους εργαζόμενους των εργοστασίων και της υπαίθρου σε παράταξη με το όνομα «Πούπουλο». Αργότερα το 1908 έδωσε και νομική υπόσταση στην παράταξη συστήνοντας το σωματείο «Λαϊκός Σύνδεσμος ο Άγιος Δημήτριος»με την 6/28-9-1908 απόφαση του Πρωτοδικείου Βέροιας. Ο Χατζημαλούσης δημιούργησε μια παραταξιακή φιλαρμονική, με σκοπό να αναπτύξει τη μουσική παιδεία των νέων της Νάουσας και να ψυχαγωγεί το λαό της πόλης. Η φιλαρμονική αυτή, τις γιορτές και τις Κυριακές στην εξέδρα που στηνόταν στο Κιόσκι έπαιζε εκτός των άλλων και αποσπάσματα από γνωστές οπερέτες της εποχής. Ο Λαϊκός Σύνδεσμος έδινε και μουσικοθεατρικές παραστάσεις, τα έσοδα των οποίων μαζί με τις μηνιαίες συνδρομές των μελών, τις δωρεές και το δίσκο στην εκκλησία αποτελούσαν τους πόρους για τις ανάγκες του Σωματείου
Από τα πιο γνωστά Κωμειδύλλια και θεατρικά έργα που παίζονταν στις παραστάσεις που δίνονταν εκείνη την εποχή είναι: «Η Γκόλφω», «Οι Σουλιώτισσες», «Η κυρά Φροσύνη», «Η παράδοξος Απολύτρωσις», «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας».
Ακόμη η φιλαρμονική του «Πούπουλου» θέλοντας να αποδώσει τιμές, συνόδευσε κάποιες φορές επιφανείς πολίτες της Νάουσας στην τελευταία τους κατοικία. Στην εφημερίδα της Θεσσαλονίκης «Νέα Αλήθεια» στις 4 Δεκεμβρίου 1910 σε άρθρο του Στ. Χωνού με το ψευδώνυμο ΟΥΤΙΣ διαβάζουμε ότι κατά την κηδεία του Δημητρίου Μώκιου το Διοικητικό Συμβούλιο του Λαϊκού Συνδέσμου κατέθεσε στέφανον και μετά της μουσικής αυτού συνόδευσε τον νεκρόν μέχρι του τελευταίου αυτού καταντήματος.
Από την άλλη μεριά, η αντίπαλη πολιτική παράταξη των πλουσίων Τσορμπατζήδων το «Κορδόνι», είχε δημιουργήσει τον Αναμορφωτικό Σύνδεσμο Ναούσης ο «Ευαγγελισμός», με πρόεδρο τον Σπύρο Γ. Λαναρά. Ο Αναμορφωτικός Σύνδεσμος είχε φιλαρμονική εξίσου σημαντική με αυτήν του«Πούπουλου». Η άμιλλα μεταξύ των δύο φιλαρμονικών είχε ως αποτέλεσμα μια υψηλή μουσική παιδεία για την εποχή εκείνη. Από ότι φαίνεται, στην τελετή θεμελίωσης του Δημοτικού Σχολείου του Αγίου Μηνά στις 3 Ιουλίου 1911 έλαβαν μέρος και οι δύο φιλαρμονικές εκείνης της εποχής.
Υπάρχουν δύο ξεχωριστές φωτογραφίες από την εκδήλωση, στις οποίες διακρίνονται καθαρά όλα τα μέλη και των δύο φιλαρμονικών.
Γνωρίζουμε βέβαια, ότι ο «Ευαγγελισμός» είχε διαλυθεί το 1908, από ό,τι φαίνεται όμως ο πρόεδρός του δεν είχε διαλύσει το τμήμα της φιλαρμονικής, πιθανόν για πολιτικές σκοπιμότητες. Βλέπουμε, ότι όταν του ζητήθηκε να παραδώσει τα όργανα της μπάντας καθώς και τα άλλα υπάρχοντα του σωματείου στην εφορεία σχολείων Ναούσης, όπως προβλεπόταν από το καταστατικό σε περίπτωση διάλυσης, αυτός αρνήθηκε. Το 1911, ο Σπύρος Λαναράς προσπάθησε να ανασυστήσει τον διαλυμένο Αναμορφωτικό Σύνδεσμο, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Η φιλαρμονική του Αναμορφωτικού Συνδέσμου ο «Ευαγγελισμός», που ανήκε στην παράταξη των Τσορμπατζήδων αποτελούνταν από 17 μουσικούς τουλάχιστον όπως βλέπουμε στη φωτογραφία από την τελετή θεμελίωσης του σχολείου του Αγίου Μηνά το 1911. Τα όργανα που έπαιζαν οι μουσικοί της και που διακρίνονται στη φωτογραφία είναι: Ένα μπάσο, τρία τζένις, δύο τρομπόνια, δύο ευφώνια, δύο τρομπέτες, 4 κλαρίνα, μια γκράν-κάσα, ένα τύμπανο και πιατίνια. Ο αρχιμουσικός της μπάντας, που διακρίνεται δεξιά, είναι πιθανότατα ο Μουραμπάς.

Η φιλαρμονική του Αναμορφωτικού Συνδέσμου στη θεμελίωση του σχολείου του Αγίου Μηνά το 1911.
Στη φιλαρμονική του «Πούπουλου» της φωτογραφίας φαίνονται 16 μουσικοί με ομοιόμορφη στολή, σακάκι με κουμπιά και παντελόνι ανοιχτού χρώματος. Τα μουσικά όργανα που διακρίνονται είναι:
Δύο μπάσα, δύο τζένις, δύο ευφώνια, δύο τρομπόνια, δύο κλαρίνα, τρεις τρομπέτες, μία γκράν-κάσα και ένα τύμπανο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της τελετής θεμελίωσης, η φιλαρμονική του Λαϊκού Συνδέσμου Ναούσης παιάνιζε συνεχώς, ενώ πολίτες και οικοδόμοι παρείχαν δωρεάν τις υπηρεσίες τους στις πρώτες εργασίες ανέγερσης του σχολείου.

Η φιλαρμονική του «Πούπουλου» στη θεμελίωση του σχολείου του Αγ. Μηνά στις 3 Ιουλίου 1911
Στη φιλαρμονική του «Πούπουλου» συμμετείχαν μέλη των οικογενειών Άτση και Βελιγδένη.


Οι πληροφορίες της δημοσίευσης είναι από το βιβλίο «ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΑΟΥΣΗΣ» που έγραψε ο κ. Χρήστος Ζάλιος και εκδόθηκε το Φθινόπωρο του 2005 από τη Φιλαρμονική της Νάουσας.